Voortvluchtige criminelen opsporen via open internetbronnen: speciaal samengesteld team bundelt krachten tijdens ‘hackathon’

Een hackathon is een evenement waarbij verschillende teams in een korte tijdsspanne vernieuwende oplossingen proberen te vinden voor een probleem of een thema. De inzet van deze eerste FAST hackathon was de opsporing van een 40-tal voortvluchtige en/of ontsnapte criminelen, personen die gezocht worden in België of in het buitenland. Het voornaamste middel dat tijdens de hackaton werd gebruikt is open source intelligence of open bronnenonderzoek, het legaal verzamelen van data en informatie uit publiek beschikbare bronnen, zoals internetsites.

De FAST hackathon werd georganiseerd door het Fugitive Active Search Team van de Federale Gerechtelijke Politie, in samenwerking met het Openbaar Ministerie en een heel aantal andere politie- en partnerdiensten. Specialisten van de Federale en de Lokale Politie, de Veiligheid van de Staat (VSSE), de Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid (ADIV) en Douane & Accijnzen kwamen een hele dag lang samen om zich vast te bijten in de zoektocht naar voortvluchtige criminelen.

De FAST hackathon kwam er met de steun van de minister van Justitie, Vincent Van Quickenborne. “Het is de eerste keer dat de veiligheidsdiensten dit soort vernieuwende oplossingen inzetten om samen achter voortvluchtige misdaders aan te gaan,” zegt minister Van Quickenborne. “Elke deelnemer en elke dienst bracht de eigen expertise, tools en werkmethoden mee. Iedereen leerde bij en vulde elkaar aan. Het zorgde voor een goede groepsdynamiek die resulteerde in erg straffe resultaten. Het team van magistraten stond klaar om onmiddellijk tussen te komen en arrestaties te bevelen. Het toont aan dat nauwe onderlinge samenwerking tussen alle diensten de basis is voor doeltreffend en doortastend opsporingswerk. Dit soort projecten gaan voortaan veel meer op het programma staan. Zo wordt justitie alleen maar straffer."

Waardevolle informatie in open bronnen

De specialisten van de verschillende politie- en partnerdiensten werden onderverdeeld in kleine gemengde teams. Via open bronnenonderzoek trachtten ze een hele dag lang de gezochte personen te lokaliseren of andere informatie over hen in te winnen. Met resultaat: de gecombineerde expertise van de verschillende diensten leverde al meteen een arrestatie op! Daarnaast kwamen de teams ook met nieuwe invalshoeken en waardevolle informatie in andere dossiers. Van een aantal voortvluchtigen werden bijvoorbeeld diverse aliassen gevonden - 1 persoon blijkt zelfs meer dan 15 namen te gebruiken! - en in andere dossiers kon het land worden ontdekt waar de voortvluchtige zich schuilhoudt, of soms een bepaalde streek, een stad en/of een exact adres. In de komende weken zal het FAST uiteraard verder werken op deze informatie.

Het diensthoofd van het FAST-team, Gerry Van Loock, kijkt bijzonder tevreden terug op de eerste editie: “Als FAST keken we al lang uit naar deze hackathon – eigenlijk een trackathon, waarbij we de voortvluchtigen via open bronnen opsporen of tracken. We gaan nu aan de slag met alle informatie en nieuwe invalshoeken die de teams hier gegenereerd hebben. We zijn alle deelnemers van politie, justitie, douane, VSSE en ADIV bijzonder dankbaar voor hun waardevolle input.”

Iedereen paraat op het terrein

Op het terrein stonden enkele operationele ploegen van het FAST en van andere eenheden van de Federale en de Lokale Politie paraat. Wanneer een team binnen de hackathon de locatie van een voortvluchtige kon achterhalen, moest er meteen een ploeg ter plaatse kunnen gaan om de informatie te verifiëren en/of de gezochte persoon te arresteren. 

Ook Justitie was aanwezig in het commandocentrum van de hackathon. Elk van de vijf parketten-generaal in ons land en het federaal parket vaardigden een magistraat af om de gerechtelijke autoriteiten ter plaatse te vertegenwoordigen. Zo konden de nodige onderzoeksdaden onmiddellijk bevolen worden.

Johan Delmulle, Procureur-Generaal Brussel: “Het College van procureurs-generaal heeft met het FAST veel tijd en energie besteed om op nationaal vlak uniforme richtlijnen uit te werken voor de opsporing van voortvluchtigen en ontsnapte personen. Het kader is dus voorhanden. Het is nu aan de verschillende diensten om op het terrein de krachten te bundelen en doelgericht de opsporingen te verrichten. De hackathon van vandaag toont alvast aan dat in de toekomst de mazen van het net voor een voortvluchtige wel zeer klein zijn geworden.”

Meerwaarde van een moderne manier van aanpakken

De belangrijkste doelstelling van deze eerste hackathon was natuurlijk de actieve opsporing van een aantal belangrijke voortvluchtigen en het creëren van nieuwe leads voor het FAST-team. Daarnaast was deze actiedag ook een unieke gelegenheid om ervaring en expertise uit te wisselen tussen de verschillende deelnemende diensten.

Johan Geentjens, directeur Operaties van de Federale Gerechtelijke Politie, benadrukt het belang van deze moderne manier van aanpakken. “De expertenteams gingen aan de slag met Open Source Intelligence (OSINT) een onderzoekstechniek waar we volop op willen inzetten. Door het samenbrengen van experten uit verschillende veiligheidsdiensten, konden zij hun netwerk vergroten en expertise uitwisselen. Deze hackathon maakt daardoor alle deelnemende politie- en partnerdiensten sterker.”

Voor dit evenement mocht de Federale Politie gebruik maken van de gebouwen van Brussel Preventie en Veiligheid, waardoor de hackathon in de meest optimale omstandigheden georganiseerd kon worden.