Stalkingalarm: politie ter plaatse bij één druk op de knop

Vrouwen worden in ons land buitensporig vaak blootgesteld aan intrafamiliaal geweld, een enorm onderbelicht maatschappelijk probleem. Ook na het stopzetten van de relatie is voor veel vrouwen de nachtmerrie nog niet voorbij. De politie registreert jaarlijks 20 000 aangiftes van stalking en dat is wellicht slechts het topje van de ijsberg. De overgrote meerderheid betreft stalking door ex-partners, waarbij de dader een man is. Ze proberen wanhopig de relatiebreuk te herstellen, komen op dwingende wijze verhaal halen of zinnen op wraak. Vaak wordt daarbij fysiek geweld niet geschuwd. Het risico op geweld is volgens de statistieken het hoogst bij vrouwen die het tijdens de relatie al op fysiek vlak moesten ontgelden. In sommige gevallen gaat het om levensbedreigende situaties. 1 op de 5 vrouwen in ons land kreeg al te maken met intrafamiliaal geweld.

Meteen ingrijpen

De regering strijdt op alle fronten om de spiraal van seksueel en partnergeweld te doorbreken. Eén van de zaken uit een breed arsenaal aan maatregelen is het stalkingalarm, dat nu als eerste wordt uitgerold in de provincies Oost- en West-Vlaanderen. Binnenkort zal dit voor het hele land beschikbaar zijn voor alle politiezones en parketten die er een beroep op willen doen. Het stalkingalarm wordt voorgesteld in Oudenaarde omdat de Lokale Politie Vlaamse Ardennen een voortrekkersrol speelt in dit project.

In de politiezone Gent loopt al van in 2019 een proefproject met een mobiel stalkingalarm. Dat is een fysieke knop die verbonden is met de smartphone van het slachtoffer. Die verstuurt dan onmiddellijk een oproep naar de noodcentrale, met inbegrip van de locatie. Zo grijpt de politie onmiddellijk in en worden potentiële drama’s voorkomen. Het proefproject gebeurde onder coördinatie van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IGVM), in samenwerking met de Gentse politie en het parket van Oost-Vlaanderen. De werking werd eind vorig jaar positief geëvalueerd door alle betrokken partners.

Afschrikkend effect

Uit cijfers van het mobiel stalkingalarm in Gent blijkt dat de slachtoffers meestal vrouwen tussen de 30 en 40 jaar zijn. Alle stalkers waren mannen. In de laatste vier jaar werden een 40-tal vrouwen van een stalkingalarm voorzien. Het resulteerde in een twintigtal alarmoproepen waarbij kon worden ingegrepen. Bij de evaluatie van dit project kwamen de voordelen duidelijk naar voor. De dader ziet niet dat het slachtoffer de politie verwittigt, want de knop zit bijvoorbeeld verstopt in de jaszak. In minder dan 10 minuten staat de politie ter plaatse om het slachtoffer en eventuele kinderen in veiligheid te brengen. Liefst 89,6% van de vrouwen voelde zich er aanzienlijk veiliger door. Gemiddeld bleek na zes maanden dat het stalkingalarm niet meer nodig was. Daarna deed 70% van de slachtoffers geen aangifte meer, wat erop kan wijzen dat het stalkingalarm een afschrikkend effect heeft.

Vincent Van Quickenborne, vice-eersteminister en minister van Justitie: “Het stalkingalarm is een handig middel voor politie en parket om snel en adequaat in te grijpen, vooraleer stalking in een regelrecht drama eindigt. Voor de slachtoffers biedt het bescherming, zekerheid en mentale rust. Maar het is geen zaligmakende oplossing. Deze regering strijdt op alle fronten tegen seksueel en intrafamiliaal geweld.”

Wegens het succes hebben de vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne, minister van Binnenlandse Zaken, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing Annelies Verlinden en staatssecretaris voor Gendergelijkheid Sarah Schlitz nu beslist om het stalkingsalarm gefaseerd uit te rollen naar het hele land.

Slachtoffers die er een beroep op wensen te doen, kunnen zichzelf aanmelden bij de politie. Ze worden ook doorverwezen door sociale diensten zoals het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) en het Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW). Na aanmelding wordt samen met de verschillende partners en het slachtoffer onderzocht of het stalkingalarm een nuttige maatregel is op basis van het concrete dossier. Tussen slachtoffer en dader mag er geen vrijwillig contact meer zijn, behalve in het kader van de omgangsregeling rond de kinderen.

Joost Duhamel, korpschef Lokale Politie Vlaamse Ardennen: “Snel en adequaat handelen van de politiediensten bij een stalkingalarm is van essentieel belang om de fysieke integriteit van het slachtoffer te beschermen.”

Strijd op alle fronten

Het stalkingalarm is slechts een van de maatregelen die toegepast worden in de strijd tegen seksueel en intrafamiliaal geweld. De door Vincent Van Quickenborne voorgestelde hervorming van het seksueel strafrecht ligt deze week voor ter stemming in het parlement. Intussen werden al 6 Zorgcentra na Seksueel Geweld geopend en staan er 4 op de planning de volgende maanden. Meer en meer parketten passen de doeltreffende maatregelen van het tijdelijk huisverbod toe. Momenteel wordt een eerste versie van een risicotaxatietool gefinetuned, die risicofactoren analyseert en de parketten signaleert wanneer er snel ingegrepen moet worden.

Daarnaast wordt een digitale risicotaxatietool uitgewerkt. Daarbij gebeurt een grondige analyse van de informatie waarover de verschillende diensten beschikken. De politie zal bij vaststelling van geweldfeiten de digitale checklist overlopen en de software kan zo alarmerende risicosituaties signaleren aan justitie en de andere betrokken diensten. Voorts zetten we nog meer in op opleidingen voor magistraten en politiediensten inzake intrafamiliaal en seksueel geweld.