Luna, de eerste ICT-speurhond van de Federale Politie

Politiehonden die hun sterke reukzin inzetten om op zoek te gaan naar bijvoorbeeld vermiste personen, drugs of bankbiljetten: het is intussen een vertrouwd zicht. Sinds kort kwam daar een nieuwe discipline bij. De Directie hondensteun van de Federale Politie zet nu ook een speurhond in voor het opsporen van digitale gegevensdragers zoals laptops, gsm’s, USB-sticks, geheugenkaartjes, ...

Het idee om speurhonden in te zetten voor het opsporen van digitale gegevensdragers ontstond in het kader van de problematiek van het bezit en de verspreiding van misbruikbeelden van minderjarigen. In dergelijke dossiers is het terugvinden van gegevensdragers van cruciaal belang, onder andere voor het identificeren van zo veel mogelijk slachtoffers, maar kleine USB-sticks of geheugenkaartjes kunnen bij een huiszoeking al snel over het hoofd worden gezien.  

Bovendien heeft bijna iedere vorm van criminaliteit tegenwoordig een cybercomponent. Digitale gegevensdragers kunnen door criminelen bijvoorbeeld gebruikt worden voor het opslaan van cryptovaluta, schaduwboekhoudingen en contactgegevens.  

Opleiding en training

Geïnspireerd door gelijkaardige projecten in het buitenland – onder andere in Nederland, Engeland, de Verenigde Staten, Duitsland, ... - startte de Directie hondensteun in 2022 met een proefproject. Verschillende opleidings- en trainingsmethoden werden vergeleken, waarna opleider Thibault effectief van start kon gaan met het opleiden van de eerste ICT-hond, Luna.  

Luna is een Mechelse herdershond, een ras dat gekend staat voor haar energie en zoekdrift. Ze wordt ingezet voor zoekingen in ruimtes, niet op personen. Daarbij gaat de ICT-hond scannend te werk, geleid door de hondengeleider die met een stok aanduidt waar ze moet zoeken. Wanneer de hond gegevensdragers vindt, leert ze die op een passieve manier aan te duiden. Dat betekent dat ze de vindplaats met haar neus aanwijst, zonder te blaffen.  

Voor haar opleiding werkt de Directie hondensteun nauw samen met de Federal Computer Crime Unit (FCCU) van de Federale Gerechtelijke Politie. Zij stellen verschillende soorten gegevensdragers ter beschikking waarmee getraind kan worden. Zo leert Luna alle relevante toestellen en dragers herkennen. Daarenboven staat de ontwikkeling van de technologie niet stil: er komen steeds nieuwere, snellere en kleinere gegevensdragers op de markt. Dankzij de samenwerking met de FCCU kan de opleiding van de ICT-hond die nieuwe ontwikkelingen integreren.

Eerste resultaten zijn veelbelovend

Na ongeveer een jaar opleiding bleek dat Luna in een trainingsomgeving zeer goed de geur van verschillende types digitale gegevensdragers kan herkennen. Sinds 2023 wordt zij ook af en toe ingezet op het terrein. Nadat de speurders een huiszoeking hebben uitgevoerd en de voor hen relevante gegevensdragers hebben meegenomen, voeren Luna en haar geleider nog een sweeping uit. In de meerderheid van de gevallen vindt ze daarbij nog gegevensdragers die tijdens de menselijke zoeking over het hoofd werden gezien.  

Bij een 20-tal huiszoekingen in allerlei types dossiers, gaande van moordonderzoeken tot witwasdossiers, vond de ICT-hond al gsm’s, USB-sticks met cryptogeld, SD-kaartjes met foto’s van minderjarigen, tablets, enzovoort. Ook werd Luna al eens ingezet voor een zoeking in enkele gevangeniscellen, waarbij gsm’s teruggevonden werden.  

Voorlopig zit de inzet van de ICT-hond nog in een testfase. De eerste resultaten zijn alvast veelbelovend.