Kortrijkse site van de Federale Politie West-Vlaanderen al 100 jaar in gebruik
De site van de Federale Politie in Kortrijk is een satellietkantoor van de Federale Gerechtelijke Politie (FGP) en van het SICAD van de Coördinatie- en steundirectie (CSD) West-Vlaanderen. Het gebouw is een ideaal herkenningspunt om iemand de weg te wijzen in en uit Kortrijk.
Dit jaar is het honderd jaar geleden dat de eerste rijkswachters er gingen wonen. Redenen genoeg om de rijke geschiedenis van de Federale Politie Kortrijk in te duiken.
De gebouwen op de hoek van de Graaf Boudewijn IX-laan en de Zwevegemstraat zijn niet de eerste waar de Kortrijkse rijkswacht vertoefde. Oorspronkelijk (ca 1831) was de rijkswacht in het centrum van de stad, op de Houtmarkt, gevestigd. Het gebouw bestaat nog steeds en huisvest al jaren de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Kortrijk. De plannen voor een nieuwe rijkswachtkazerne lagen al een tijdje klaar maar de officiële bouwvergunning werd pas in 1911 goedgekeurd. De bouw ervan liep vertraging op door de Eerste Wereldoorlog. Exact een eeuw geleden, in 1923, verhuisden de eerste rijkswachters en namen eindelijk hun intrek in de nieuwe kazerne. Ze waren voornamelijk ruiter. Langs de kant van de Gendarmeriestraat (sinds 1968 Rijkswachtstraat) was er een ‘manege’ om de paarden te stallen. De lege ringen op de binnenkoer zijn de stille getuigen hiervan. Het duurde tot na de Tweede Wereldoorlog vooraleer de eerste wagen de kazerne binnenreed.
Van gijzelingen tot ontvangst president
Het gebouw staat ondanks zijn hoge leeftijd nog steeds stevig op zijn grondvesten. Mochten de muren kunnen praten, ze zouden ons veel kunnen vertellen over de afgelopen 100 jaar. Gelukkig zijn er documenten en (voormalige) politiemensen die deze geschiedenis helpen reconstrueren.
De rijkswachters leefden er meestal enkele jaren met hun gezin in de huizen langs de Graaf Boudewijn IX-laan en de Zwevegemstraat. “Ooit waren de huisjes vrij smal. In het voorste deel bevond zich het fornuis en een wastafel/afwasbak zoals je er vroeger wel meer aantrof in oude huizen. Later hebben ze de huisjes verbouwd waarbij ze van telkens twee huisjes een groot huis maakten waardoor we ruimere woningen kregen”, vertelt Ronny Courtens, gepensioneerd rijkswachter/politieambtenaar die er zelf ooit woonde. “We kwamen allemaal vrij goed overeen. De kinderen speelden vaak samen op de binnenkoer. Sommigen hebben nog altijd contact.”
Op politioneel vlak werkten de Kortrijkse speurders aan enkele spraakmakende dossiers. Zo was er in 1981 de eerste overval van Patrick Haemers op een bank in het naburige Deerlijk. Ze hielpen bij het identificeren van de slachtoffers van de Herald of Free Enterprise die op 6 maart 1987 voor de kust van Zeebrugge kapseisde. Op 4 juli 1989 kwam de oproep binnen dat een Russische MIG op een huis in Bellegem was neergestort. Het kostte het leven aan een 19-jarige jongen. Een van de Kortrijkse speurders deed belangrijke ontdekkingen in het dopingdossier ‘broden en wespen’ dat de wielerwereld op zijn kop zette. Mede dankzij hun bijdrage liepen de ontvoering van Anthony Declerck (zoon van Jan en kleinzoon van Roger, respectievelijk toenmalig CEO en stichter van de tapijtenfabrikant Beaulieu) en een gijzeling van een dokter in zijn woning op Hoog Kortrijk goed af.
Toch is het niet allemaal kommer en kwel. Toen president Barack Obama op 26 maart 2014 een bezoek bracht aan de begraafplaats met Amerikaanse slachtoffers uit de Eerste Wereldoorlog in Waregem, landde hij op de luchthaven van Wevelgem. Zowel op de luchthaven zelf als op de route tussen Wevelgem en Waregem zorgden de Kortrijkse Federale Politie en de verschillende lokale zones voor de veiligheid van de toenmalige Amerikaanse president en zijn delegatie.
"Deze mooie site heeft altijd een maatschappelijk relevante rol gehad, van in het begin. Altijd stond de veiligheid in Kortrijk en ver daarbuiten centraal en werd samengewerkt met tal van andere diensten en sectoren."
Hoofdcommissaris Kurt De Soete, gerechtelijk directeur, Federale Gerechtelijke Politie West-Vlaanderen
Tentoonstelling
Enkele collega’s van de FGP en de CSD in Kortrijk wilden deze 100ste verjaardag niet onopgemerkt laten voorbijgaan. Ze organiseerden een minitentoonstelling in de Bruine Zaal naast de cafetaria met materiaal dat ze enerzijds op zolder hadden gevonden en anderzijds bij (oud-)collega’s hadden geleend. Van de originele plannen van het gebouw, over verschillende kledingstukken en hoofddeksels zowel van vroeger als nu, ziekteboekjes, uniek materiaal waarmee vroeger op de plaats delict werd afgestapt en naar sporen werd gezocht ... Heel wat stukken ‘uit de oude doos’ werden afgestoft en tentoongesteld.
Hieronder vind je een video met beelden van vroeger tot nu.
Met dank aan Ronny Courtens voor enkele historische foto’s. Meer over de geschiedenis van de Federale Politie en de toenmalige rijkswacht vind je terug op zijn blogs:Rijkswacht-Gendarmerie-District Kortrijk en Kortrijk vroeger en nu