DSU: werken in de schaduw
In juni praten we met vijf (soms anoniem gebleven) leden van de Directie van de speciale eenheden (DSU). Hun taken zijn uiteenlopend, maar ze hebben wel één punt gemeen: ze worden er pas bij gehaald als er geen andere weg is om een dossier tot een goed einde te brengen. Vandaar ook de leuze van DSU: Ultima Ratio. Ultima Ratio.
Bewijsmateriaal verzamelen
Inspecteur ‘K’ werkt sinds 2019 bij DSU. Daarvoor was hij aan de slag bij de politiezone Brussel HOOFDSTAD Elsene waar hij eerst lid was van de interventie en later van de lokale recherche. Hij maakt deel uit van de National Technical Support Unit (NTSU), de technische eenheid van DSU die de hele Geïntegreerde Politie - zeer gespecialiseerde - steun levert in grote dossiers. De personeelsleden van de NTSU verzamelen informatie: ze plaatsen camera’s, zorgen voor audio-opnames, bedenken allerlei creatieve oplossingen voor alle uitdagingen die ze voorgeschoteld krijgen.
“Als lid van CODEX binnen de NTSU, ‘covered operations in digital environment’, intercepteer ik digitale gegevens op een tactische wijze, niet vanachter mijn bureau”, vertelt K. “Bij elk dossier komen er heel wat voorbereidingen aan te pas: na een briefing met de onderzoekers moeten we een volledige situatie opbouwen die in het straatbeeld opgaat, moet er getest worden … Bedoeling is bewijsmateriaal te verzamelen, bijvoorbeeld voor onderzoekers die vastzitten in een dossier waarbij een telefoontap niets meer oplevert. Dit kan voorvallen als verdachten die eerder al eens zijn opgepakt of in de gevangenis hebben gezeten, heel voorzichtig of zelfs paranoia zijn geworden. Het laatste redmiddel voor die onderzoekers zijn wij, vandaar ook de leuze van DSU: Ultima Ratio. We zijn altijd met veel verschillende dossiers tegelijkertijd bezig: witwassen, terrorisme, moord …"
Fier? Nog geen klein beetje!
K is fier om te mogen werken met zeer bekwame en professionele collega’s die allemaal moeilijke selectieproeven hebben moeten doorstaan. K: “Het is een droom om deel uit te maken van DSU, net als iedereen hier. We zijn meestal bezig met grote criminaliteit. Als je in de krant leest dat een terrorist is opgepakt en je weet dat jij hiertoe hebt bijgedragen, en dat hij niet kon toeslaan, dan ben je uiteraard heel fier! De impact van onze acties is groot en we dragen rechtstreeks bij tot de veiligheid van de maatschappij. Het kost vaak heel veel tijd en moeite om tot een gewenst resultaat te komen, maar als je dan ziet waartoe het leidt ...”
Er is één dossier dat K bijblijft: toen hij persoonlijk contact moest hebben met een terrorist om informatie te verzamelen. “Zo’n opdracht is natuurlijk nooit zonder risico,” nog volgens K, “maar ik heb ze goed kunnen uitvoeren en ik heb er achteraf over gelezen in de krant. Het aandeel van DSU staat er natuurlijk nooit bij ... Je weet ook niet altijd op voorhand hoe een dossier zal uitdraaien en soms blijkt een ‘klein’ dossier toch groter dan gedacht. Zo herinner ik me een witwasdossier van de Lokale Politie Antwerpen: klein toen we ermee aan de slag gingen maar uiteindelijk enorm. Onder andere in Italië werden leden van de maffia opgepakt omdat ze uiteindelijk toch een fout maakten en door de mand vielen.”
K’s chef
Commissaris ‘Polo’ is sinds vorig jaar lid van DSU en adjunct-diensthoofd van de NTSU. Voordien was hij aan de slag bij de politiezones Brussel HOOFDSTAD Elsene en Geraardsbergen/Lierde en bij DJSOC, de Directie van de bestrijding van de zware en georganiseerde criminaliteit van de Federale Politie. “Als officier wordt er van jou verwacht om alle verschillende secties en technieken te kennen en om alles te weten wat er bij de NTSU gebeurt”, zegt hij. “Je draait permanenties, bemant een commandopost op het terrein, wordt ingezet als technieker als dat moet. Elke officier is verantwoordelijk voor een bepaalde sectie; voor mij is dat CODEX (zie hierboven). Bijkomend heb ik een aantal ‘portefeuilles’ zoals geweldbeheersing en de integratie en samenwerking tussen de verschillende RTSU’s (de Regionale Technische Steuneenheden).”
Oneindige vindingrijkheid
Ook Polo is – uiteraard - ontzettend fier op wat hij doet: “Het is een cliché, maar wij beginnen onze dag zonder te weten hoe en wanneer die eindigt. Onze opdrachten zijn heel afwisselend, maar het zijn wel altijd grote en belangrijke dossiers waarin we effectief een meerwaarde betekenen. Als we er veel tijd en moeite in gestoken hebben en er dankzij onze inzet en middelen een doorbraak wordt bereikt, is dat ontzettend leuk en zeker iets om fier op te zijn! Nog meer als verschillende eenheden van DSU samen hebben gewerkt in een groot dispositief …
De interne contacten binnen DSU verlopen zeer goed, net als de contacten met de andere collega’s van de Federale Politie en de Lokale Politie. Dat is ook nodig, want de technische wereld evolueert snel en er komt heel wat op ons af: 5G, 6G … Een constant denkproces is noodzakelijk, samen met alle secties en eenheden binnen DSU, om bij te blijven én om telkens een stapje voor te blijven. Bij het zoeken naar oplossingen kent de vindingrijkheid van onze mensen bij R&D (‘research & development’), maar ook van bijna iedereen die hier rondloopt, geen grenzen. Bijna niks is onmogelijk.”
Discreet in het hart van de actie
Om veiligheidsredenen zal je alleen zijn bijnaam te weten komen. 'Moustique' is chef van het observatieteam van DSU. In 1999 begon hij bij de rijkswacht, waar hij eerst deel uitmaakte van de algemene reserve en voor Euro 2000 werkte. Vervolgens leidde hij tot in 2005 de geldtransporten bij ProBev (momenteel de Directie bescherming) en solliciteerde daarna bij DSU. Een directie die hij al lang op het oog had. "Als puber had ik twee dromen: volleybalkampioen worden of sniper bij de Speciale Eenheden. Ik ben geen twee meter groot, dus is volleybal een hobby gebleven (lacht). Wat de job van sniper betreft, realiseerde ik me al snel dat het meer in mijn karakter lag om bij de politie in de schaduw te werken …", vertelt hij ons. Moustique richtte zich dus op observatie. "Ik werd een specialist in camouflage en het plaatsen van technische middelen."
Mensenhandel, prostitutie, wapen- en drugshandel, terrorisme, fort Chabrol … Bij DSU geen gebrek aan dossiers. Van de prestaties waar hij bijzonder fier op is en waar hij nauw bij betrokken is geweest, noemt Moustique de aanhouding van Salah Abdeslam, die van de terroristen van Verviers, de recente vondst van de Ming-vaas uit de XVIe eeuw, gestolen uit het museum van Mariemont, en het enorme Sky ECC-dossier. "In het raam van Sky ECC moest ik meer dan 50 observaties coördineren, waardoor we verschillende cocaïnelaboratoria konden lokaliseren."
Een job vol adrenaline
Moustique, die in 2019 teamchef werd, heeft zijn functies zien evolueren, maar behoudt nog steeds evenveel fierheid en passie voor zijn job. "Omwille van de discretie werk ik autonoom van binnenuit. Ik stuur de teams aan en stel verslagen op. Het werk is erg veranderd dankzij de ondersteuning van het ICT-departement en de IT-ontwikkelingen van de afgelopen jaren."
Als teamchef waakt Moustique ook over het welzijn van zijn eenheid, begeleidt hij nieuwe collega's en probeert hij er nieuwe aan te werven. "We hebben er twee die zich net bij de groep hebben aangesloten en nu een week praktische opleiding volgen. Werken bij DSU heeft inderdaad invloed op ons sociale en familiale leven, maar we hebben nog altijd ons verlof. En het is bovenal een boeiende job vol adrenaline. We zitten verscholen op plaatsen waar je ons niet verwacht, in het hart van de actie. En het is vooral teamwork. Van mijn kant wil ik graag een positieve sfeer creëren. Ik wil ervoor zorgen dat collega's met een glimlach naar het werk komen", besluit hij.
Jonathan
In maart dit jaar moesten de Speciale Eenheden afscheid nemen van hun collega Jonathan Savel en raakten twee collega’s van hem gewond. “Op zo’n momenten sta je er wel even bij stil dat ons werk niet zonder gevaar is”, gaat Polo verder. “Je weet dat je ’s morgens vertrekt, maar je bent niet zeker dat je ook terugkeert. Als officier komt bij een overlijden heel wat op je schouders terecht. Je beseft dan echt dat je zoiets van heel dichtbij kunt meemaken, dat niet alles altijd rozengeur en maneschijn is en dat je op alle scenario’s voorbereid moet zijn. Gelukkig zijn alle procedures er tijdens de 9 maand durende opleiding goed ingestampt …”
“Assaulter, breacher, scherpschutter en zoveel meer”
Inspecteur Bart kwam na een korte periode bij het mobiel legioen van de toenmalige rijkswacht in 1991 bij DSU terecht. Als lid van de Group DIANE houdt hij zich momenteel – gezien zijn leeftijd - voornamelijk bezig met het beheer en het testen van materiaal en het opleiden en trainen van jongeren. “In die 33 jaar heb ik binnen DSU verschillende specialisaties opgebouwd”, vertelt hij. “Ik was ‘assaulter’ (lid van de interventie-eenheid dat deelneemt aan operaties, nvdr.), ‘breacher’ (die moeilijke deuren openbreekt, nvdr.), scherpschutter en Final Approach Officer (FAO). Dit betekent dat ik de communicatie tussen de assaulters en de piloten in de helikopter verzorgde, bij reddingen op grote hoogte bijvoorbeeld.”
In al die jaren, zowel tijdens operaties als trainingen, zijn er heel wat dossiers, ervaringen en situaties de revue gepasseerd die hem altijd zullen bijblijven. “Het zijn er te veel om op te noemen: de CCC, de ontvoering van Anthony De Clerck, afpersingen en ontvoeringen, de terroristische aanslagen ... Het zijn vaak de dossiers die de krant niet hebben gehaald die ik mij altijd zal herinneren. Ze hebben mij allemaal gevormd tot de persoon die ik nu ben.”
“Blijf bescheiden”
Bart is fier op zijn eenheid en zal hier waarschijnlijk tot het einde van zijn loopbaan blijven: “Alle collega’s zijn professionals met veel expertise, die altijd achter de schermen werken. Ik probeer het beste uit iedereen te halen en een goed voorbeeld te zijn voor de jongere generaties. Dat motiveert mij om nog een paar jaar door te gaan. Op een bepaald moment moet je het aan de jonge mensen kunnen overlaten. Bij de uitreiking van de brevetten zeg ik altijd: “Blijf bescheiden. Probeer de beste versie van jezelf te zijn.” Je hoeft niet per se dé beste te zijn. Pas dan pas je perfect in deze eenheid.”
Fier dat we werken aan de digitalisering van processen
De Directie van de speciale eenheden van de Federale Politie bestaat voor het merendeel uit operationele personeelsleden: 81% van hen is namelijk politieman of -vrouw en 19% behoort tot het administratief en logistiek kader (CALog). Yasmina behoort tot deze tweede categorie die de operationele personeelsleden ondersteunt.
Ze kwam in 2006 bij DSU en deelt met haar collega's de kennis die ze heeft opgedaan dankzij haar bachelor informatica. "Ik ben begonnen met gegevensanalyse voor het strategisch departement en ben daarna bij de dienst Informatica aan de slag gegaan. Momenteel werk ik voor de hr-afdeling en ben ik meer bepaald verantwoordelijk voor alles wat te maken heeft met de digitalisering en vereenvoudiging van processen. Op dit moment zijn sommige procedures nog vrij omslachtig en verlopen ze nog steeds op papier. Het is dus noodzakelijk om ze te automatiseren."
Ondersteuning en werving
Yasmina heeft meer bepaald geholpen bij het opzetten van digitale tools (zowel software als hardware) toen ze op de dienst Informatica werkte en is erg tevreden over haar werk. "Ik ben vooral fier om te kunnen werken voor de politieorganisatie en in het bijzonder bij DSU. Onze eenheid wordt ingeschakeld als laatste redmiddel, dus moeten we onze operationele collega's in staat stellen hun opdrachten in de best mogelijke omstandigheden uit te voeren. Op de hrm-dienst ben ik omringd door zeven collega's, allemaal vrouwen en lid van het administratief personeel. We kunnen het heel goed met elkaar vinden", vertrouwt ze ons toe.
Tot de toekomstige projecten waaraan Yasmina werkt en die verband houden met haar ondersteunende hrm-functie, behoort onder andere de zichtbaarheid van de vacatures binnen de Directie van de speciale eenheden. "Via ons intranet willen we zoveel mogelijk informatie verstrekken over de aanwerving en meer bepaald het volledige traject beschrijven om lid te worden van de Speciale Eenheden, op basis van de verschillende gezochte profielen."
