Slaperig achter het stuur even onveilig als drinken en rijden

Helft Vlaamse automobilisten kampt wel eens met slaperigheid

De helft (50%) van de Vlaamse automobilisten tussen 18 en 54 jaar geeft aan de afgelopen maanden met de auto te hebben gereden terwijl ze zich zo slaperig voelden dat ze moeite hadden om de ogen open te houden.[1] Bij de jongere leeftijdsgroepen en bestuurders die over een bedrijfswagen beschikken, liggen die cijfers nog hoger: 63% bij de 18-29-jarigen en 58% bij bestuurders met een bedrijfswagen. Verder geeft een ruime helft van de bevraagden (55%) aan dat ze minstens enkele keren per jaar met de wagen rijden nadat ze al langer dan 17 uur wakker zijn. Ook hier scoren jongere bestuurders en bedrijfswagenbezitters hoger: 66% bij de 18-29-jarigen en 61% bij wie een bedrijfswagen heeft. 

Even gevaarlijk als drinken en rijden

In slaap vallen tijdens het rijden is overduidelijk gevaarlijk, maar ook het slaperig zijn op zich heeft negatieve effecten op de alertheid en de rijvaardigheid. Slaperige bestuurders blijken meer moeite te hebben om hun aandacht bij het verkeer te houden. Zo hebben ze een verminderde reactiesnelheid en zijn ze minder in staat om de juiste beslissingen te nemen in het verkeer. Onderzoek toont aan dat de effecten van slaperigheid vergelijkbaar zijn met die van alcohol. Bestuurders die langer dan 17 à 18 uur wakker zijn, krijgen met vergelijkbare effecten te kampen als bestuurders die 0,5 promille alcohol in het bloed hebben.

Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters: “Slaperigheid achter het stuur is duidelijk een onderschat probleem, en daar willen we met deze nieuwe campagne wat aan doen. Verminderde alertheid vergroot het risico op ongevallen. Deze campagne spoort bestuurders dan ook aan om bij een slaperig gevoel een powernap te doen.”

Powernap maakt je terug alert

Experts zijn het erover eens dat er maar één manier is om je alertheid terug op peil te brengen, en dat is een kort dutje of “powernap”. Die powernap is jammer genoeg nog niet echt ingeburgerd, zo blijkt uit de bevraging van de VSV: slechts 8% van de bevraagden doet een dutje om slaperigheid tijdens het rijden te verdrijven, ook al beschouwt 56% dit als de beste oplossing.

Dr. Inge Declercq, slaapexpert van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA) bevestigt: “Gemiddeld kunnen we zeggen dat een dutje van minstens 8 minuten tot een kwartier je weer veilig op weg kan helpen tijdens een tweetal uur. De muziek luider zetten of tijdens het rijden een raampje openen, hebben geen effect op je slaperigheid en vergroten het risico dat je steeds meer slaperig wordt, met alle risico’s op ongevallen van dien.”

De bereidheid om een powernap te doen wanneer men al langer dan 17 uur wakker is en nog de weg op moet, is gelukkig vrij groot: meer dan 6 op de 10 bevraagden (62%) zijn daartoe bereid, en dat geldt zelfs nog meer voor mannen (66%) en bestuurders uit de leeftijdsgroep van 40 tot 54 jaar (67%). De bereidheid is de laatste jaren ook toegenomen, in 2019 was 52% van de bestuurders bereid om even te dutten, zo blijkt uit de VSV-cijfers.

Tips voor de perfecte powernap

Dr. Inge Declercq (UZA) geeft enkele tips voor de perfecte powernap:

1.      Hou het kort. Een dutje van amper 8 minuten kan je brein al rebooten. Maar aangezien je meestal pas na een zevental minuten in slaap valt, is het goed om een alarm te zetten op 15 à 20 minuten. Als je dutje langer duurt, zal je in een diepe slaap terechtkomen, waardoor je slaapdronken zal ontwaken. Je wordt dan alleen maar trager en vermoeider dan voor je dutje.

2.      Zet een alarm. Zodat je zeker wakker wordt 15 à 20 minuten na de start van je dutje.

3.      Kies een rustige plek. De plek moet comfortabel genoeg zijn om in slaap te kunnen vallen. Dat kan zelfs in je auto zijn, maar hou dan wel rekening met de plaatselijke reglementering. Zorg voor goede ventilatie. Dut liefst niet in je bed, want dat is je plek voor een gezonde nachtslaap.

4.      Ga enkel slapen overdag als je ook echt slaperig bent. Want slaperig zijn is niet hetzelfde als moe zijn. Ben je slaperig overdag, dan kan je je niet meer wakker houden. Je ogen vallen toe, je geeuwt, je voelt dat je zou kunnen indommelen als je je ogen sluit. Slaperigheid overdag verdwijnt door een dutje te doen.

5.      Sta onmiddellijk na je dutje op. Loop wat rond, drink voldoende water voor een gezonde hydratatie.

6.      Als je hulp wil van cafeïne: cafeïne voor je dutje kan het gunstige effect ervan nog versterken. Maar vermijd alle bronnen van cafeïne vanaf 8 uur voor je aan je nachtslaap begint!