Whaling in opmars: hoe werkt dat soort oplichting?

Wat is whaling?

Whaling is een soort emotionele fraude waarbij oplichters misbruik maken van het gebrek aan fysieke contacten met vrienden of familie. De serieuze beperkingen in contacten door de maatregelen tegen het coronavirus, leiden tot een opmars van dat type fraude. Extra waakzaamheid is dus geboden.  

Het gaat steeds om een valse vraag om hulp die zogezegd van een vriend of familielid in nood komt. Het enige doel van de oplichters is om je zoveel mogelijk geld te laten overschrijven op hun rekening.

Whaling is geen recent fenomeen maar de laatste jaren is er een opmars bezig via instant messaging-kanalen zoals Facebook, Messenger of WhatsApp. Vroeger gebeurde whaling voornamelijk via e-mail.

Mijn moeder werd ook het slachtoffer van whaling. Gelukkig kon ik nog net op tijd ingrijpen want ze was er helemaal mee weg.

Vincent Fierens, presentator bij Qmusic

Verschillende methodes

De oplichting via Facebook kent verschillende methodes. Ofwel hacken de oplichters een account en sturen ze jou vanuit dat account (dat je kent en vertrouwt) een bericht met een vraag om hulp.

Maar het kan evengoed zijn dat ze een valse account aanmaken met foto’s en gegevens uit een openbaar profiel van iemand die met je bevriend is. Het verschil met het echte account is praktisch onzichtbaar. Je krijgt een nieuw vriendschapsverzoek waarmee ze je via Messenger kunnen contacteren.

Maar ook jouw gsm-nummer kan gebruikt worden voor een poging tot whaling. Je krijgt in dat geval een whatsapp van een onbekend nummer. Daarin laat je zogenaamde familielid of vriend je weten dat ze problemen hebben met hun vorige nummer en dat ze je daarom contacteren met een nieuw nummer. Nadien geven ze aan dat ze in de financiële problemen zitten en dringend geld nodig hebben. Ze halen verschillende redenen aan om jouw hulp in te roepen: het lukt niet om geld af te halen, het is heel dringend, de mobiele applicatie werkt niet…. Vervolgens krijg je de vraag om het bedrag snel te storten op een onbekend rekeningnummer op naam van een onbekend persoon .

In de namiddag werd ik gecontacteerd via WhatsApp. In naam van mijn dochter werd het volgende gesuggereerd: “Mijn gsm is in de wc gevallen. Mijn oud nummer is weg. Ik moet enkele dringende overschrijvingen doen. Kan je dat voor mij doen, anders ben ik te laat?” Omdat ik niet thuis was, stelde ik voor om het later die dag te doen. Ik kreeg dan drie rekeningnummers om naar over te schrijven. Ik voerde overschrijvingen uit voor bedragen van 992,99 euro, 2.129,99 euro en 1.989,99 euro. Achteraf besefte ik dat ik het slachtoffer was geworden van oplichting.

Tinne

Hoe whaling herkennen?

• Je ontvangt een bericht via een berichtenapp van iemand die je kent. Hoewel de profielfoto en de naam kloppen, meldt de app je toch dat het om een onbekend contact gaat. Negeer dat vriendschapsverzoek.

• Je krijgt een bericht van een nummer dat je niet kent met een verzoek om geld.

• Je kennis zit in de financiële problemen en vraagt je na een kort chatgesprek om geld over te schrijven naar een onbekend rekeningnummer.

• Je zou het geld nog dezelfde dag moeten overschrijven naar een onbekend rekeningnummer. Het is volgens je kennis namelijk belangrijk om zo snel mogelijk over het geld te beschikken.

• Je kennis meldt je dat de telefoon niet goed werkt, waardoor je niet kan bellen om het verhaal te controleren. Je kan dus enkel via de berichtenapp communiceren.

• Het bankrekeningnummer waarnaar je het geld moet overschrijven, staat niet op naam van je familielid, vriend of kennis, maar op de naam van een derde.

Trap niet in de val met deze drie tips

• Laat je niet misleiden door een ogenschijnlijk betrouwbare uitleg van een vreemd voorval.

• Bel naar het “oude” telefoonnummer van je familielid, vriend of kennis in de contactenlijst van je telefoontoestel en vraag of het verhaal van de financiële problemen al dan niet klopt.

• Schrijf nooit geld over zolang je je familielid, vriend of kennis niet op een andere manier hebt kunnen spreken.

Meld een poging tot whaling altijd op ons Meldpunt en selecteer het scenario “bedrieglijk verkrijgen van gegevens”. Betaalde je toch? Contacteer zo snel mogelijk je bank om melding te maken van de feiten en doe aangifte bij je lokale politiezone.