Wat is hulpvraagfraude en wat als ik slachtoffer ben geworden?

Hulpvraagfraude is een vorm van informaticaoplichting waarbij de dader zich voordoet als een voor jou bekende persoon. Vaak als het een familielid, maar ook soms een vriend of vriendin. De persoon die zich voordoet als de bekende is erop uit om je veel geld afhandig te maken. Whatsapp-fraude is hier een vorm van.

Internetcriminelen verzamelen telefoonnummers en foto’s voor de profielfoto van internet. Daar gaan ze op onderzoek uit hoe jouw (klein)kind of je vriend heet, hoe ze je noemen en wat je de afgelopen dagen hebt gedaan. Zo kunnen ze een WhatsApp-gesprek met je voeren dat bedrieglijk echt lijkt.

Hoe kan je het herkennen?

• Iemand die je kent, stuurt je een WhatsApp of Facebook-bericht. Bij WhatsApp is het nummer onbekend maar de profielfoto lijkt te kloppen. Bij Facebook krijg je eerst een nieuw vriendschapsverzoek en ook hier is de profielfoto dat van de persoon in kwestie.
• De berichten zijn vaak in slecht Nederlands geschreven. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat een foutloos bericht wel betrouwbaar is. Controleer of het taalgebruik overeen komt met dat van de bekende? 
• Na een korte conversatie vraagt hij/zij je om geld voor te schieten of te lenen en tijdelijk niet aan zijn of haar rekening kan. Stel jezelf volgende vragen: Ben jij echt de eerste persoon die de bekende hiervoor zou raadplegen? En zou die dat dan niet via een andere manier doen? 
• Er is veel haast bij, de betaling moet vandaag nog gedaan worden.
• Uiteraard met de belofte om dit zo snel mogelijk terug te betalen (niet dus...!).
• Ze kunnen alleen maar via WhatsApp of Facebook of dergelijke communiceren. De telefoon ‘doet raar’ of er wordt via WhatsApp gebeld maar direct weer opgehangen waarna de tekst volgt, ‘ik hoorde je niet’.
• Betaling moet via een betaalverzoek of via het bankrekeningnummer van een ander.

Hoe is het mogelijk?

• In geval van hulpvraagfraude via mail of Facebook:
  • Een account van de persoon werd gehackt. Het bericht wordt dan soms ook echt vanuit zijn of haar account aan jou verstuurd.
  • Er kan ook een nieuw account zijn aangemaakt met bijvoorbeeld de foto en gegevens van jouw vriend(in).
  • Gaat het om een Facebookaccount, dan krijg je in dit geval eerst een vriendschapsverzoek. Ben je al bevriend op Facebook, dan kan je dit verzoek dus al meteen negeren.
• In geval van hulpvraagfraude via WhatsApp:
  • Jouw telefoonnummer of de contactlijst van je vriend(in) in handen gevallen van fraudeurs en word je door een onbekend telefoonnummer benaderd.
  • Meestal zegt de oplichter dan dat hij/zij een nieuw gsm-nummer heeft omdat om één of andere reden (gsm stuk, gsm in het water gevallen, ...) het oud nummer niet meer in gebruik is.

Tips

• Bel het nummer. Als er wordt opgenomen stel dan een vraag die een bedrieger niet kan beantwoorden.
• Bel de bekende op het nummer dat jij zelf hebt opgeslagen in je adresboek en vraag of hij om geld gevraagd heeft of probeer hem/haar op een andere manier te bereiken.
• Maak geen geld over als je hem/haar niet kan bereiken. 

Slachtoffer?

• Doe zo snel mogelijk aangifte bij de politie.